Pierwsze wzmianki
Trudno określić dokładną datę powstania Błonia, które jest bez wątpienia jednym ze starszych osiedli na Mazowszu. Opodal dzisiejszego Błonia znajdują się ślady dawnego grodziska, datowanego na XIII w., głębsze warstwy odkrywają pozostałości osadnictwa z VIII wieku. Miejscowość była wzmiankowana już w XI wieku, natomiast pod koniec XII w. Błonie było już dużym osiedlem.
Pierwszą konkretną datą jest rok 1257, kiedy to Konrad II książę mazowiecki i czerski ufundował kościół. Kościół ten pod wezwaniem Świętej Trójcy (jeden z najstarszych na Mazowszu) istnieje po dziś dzień, zaś w wiekach średnich służył najpierw braciom reguły św. Augustyna, a później kanonikom laterańskim. Został wzniesiony w stylu wczesnogotyckim z elementami romańskimi, później przebudowany w gotyku i wreszcie baroku.
Prawa miejskie
2 maja 1338 roku Władysław książe krakowski, łęczycki i dobrzyński nadał miastu prawa magdeburskie. Natomiast w 1380 roku Janusz książe mazowiecki specjalnym przywilejem lokacyjnym na prawie chełmińskim zezwolił, aby mieszkańcy Błonia mieli prawo sądzenia się, byli zwolnieni od wszelkich świadczeń, a także mogli wprowadzać towary na rynek błoński bez opłat celnych. Od końca XIV wieku Błonie pełniło rolę stolicy powiatu.
W XV wieku urodziło się w Błoniu dwóch sławnych w Polsce mężów. Pierwszy z nich, Mikołaj z Błonia - doktor praw, kanonik warszawski i pleban czerski, był członkiem poselstwa polskiego na sobór w Bazylei, ponadto autorem dzieł w języku łacińskim wydawanych także za granicą. Drugi to Maciej z Błonia - uczony, doktor nauk wyzwolonych i medycyny, lekarz nadworny królów Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta I Starego.
Od końca XV wieku miasto było siedzibą starostwa niegrodowego oraz bardzo ważnym ośrodkiem handlowym.
W XVI wieku Błonie było zasobnym miastem, słynącym głównie ze znakomitych szewców i piwowarów. W każdy poniedziałek odbywały się targi, zaś pięć razy w roku jarmarki, przynoszące miastu znaczne dochody.
W 1580 roku król Zygmunt August zezwolił na coroczne wybory burmistrza, natomiast z 1688 roku pochodzi przywilej króla Jana Kazimierza o pobieraniu opłat placowych i targowych. W tym czasie istniał już w Błoniu drewniany ratusz.
Wiek XVIII
W początkach XVIII wieku przez Błonie kilkakrotnie przechodziły wojska szwedzkie, narażając miasto na liczne zniszczenia. Między innymi w 1727 roku spłonął drewniany ratusz. W celu podniesienia miasta z ruin król Stanisław August nadaje Błoniu przywilej o wolności wyboru zwierzchności miejskiej. Nowe władze miejskie, podjęły szereg uchwał, głównie wprowadzających nowe podatki, po to, aby zwiększyć dochody kasy miejskiej. Od 1769 roku Błonie posiadało już aptekę.
W roku 1776 zapadła decyzja o budowie nowego, murowanego ratusza, a w związku z tym uruchomiono miejską cegielnię.
Po najazdach szwedzkich następny ciężki dla Błonia okres to schyłek Rzeczpospolitej, przemarsze wojsk pruskich, Powstanie Kościuszkowskie, kiedy to pod miastem wojska polskie pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego wygrały bitwę. Kolejne obozowania rosyjskie i pruskie przyniosły miastu nowe zniszczenia. W 1795 roku miasto zostaje zajęte przez Prusy.
Czas był tak trudny, że władze miejskie na skutek nadużyć wprowadziły w 1796 roku milicję do badania cen i wagi wyrobów mięsnych i pieczywa. Wtedy także ma swoje miejsce akcja przeciwpożarowa. Na alarm wszyscy się mieli stawić do pożaru.
Zabory
W latach 1807-1815 Błonie należało do Księstwa Warszawskiego, następnie zaś do Królestwa Polskiego. W czasie wojen napoleońskich, jak głoszą podania, miasto gościło Napoleona I, który ponoć zatrzymał się tu przejazdem.
W 1842 przystąpiono do budowy nowego ratusza miejskiego według projektu architekta Henryka Marconiego. Został on usytuowany we wschodniej pierzei rynku.
Przełom wieku XIX i XX odznacza się prężnym życiem gospodarczym. W 1903 roku powstaje "Błońskie Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe" z siedzibą w Błoniu, które w 1920 roku zmieniło nazwę na "Kasę Spółdzielczą". W tym też roku miasto uzyskało połączenie kolejowe z Warszawą i Łodzią.
W 1912 roku w Błoniu istniało 175 domów, ulice wybrukowano i oświetlono lampami naftowymi, założono park miejski, a drewniane budynki na rynku, w których odbywał się handel, ustąpiły miejsca nowym sklepom. W tym czasie funkcjonował Sąd Pokoju, 4 szkoły powszechne, pracowało 3 lekarzy, 3 felczerów, akuszerka. Poza tym istniała apteka, skład apteczny, fabryka kafli, grzebieni, cegielnia, 2 wytwórnie wód gazowanych, młyn, 3 restauracje, 5 piwowarni i 51 różnorakich sklepów.
Pierwsza wojna światowa
Wybuch I wojny przynosi znów kres spokojnemu życiu. Przez Błonie przetacza się epidemia cholery. Bitwy toczące się pod Błoniem przynoszą liczne ofiary. W roku 1914 płonie budynek ratusza wraz ze wszystkimi aktami (odrestaurowany w 1923r.).
11 listopada 1918 roku Błoniacy rozbrajają Niemców i czuwają nad porządkiem w mieście. Na następnych dwadzieścia lat wraca spokój i kwitnie życie kulturalne i społeczne. Działają liczne towarzystwa i organizacje, wśród nich działa niezwykle prężnie błońskie harcerstwo, towarzystwa oświatowe i związki wyznaniowe. Na specjalną wzmiankę zasługuje również działalność błońskiej Ochotniczej Straży Pożarnej, mającej swoją siedzibę w zbudowanej w 1905 roku strażnicy.
Okres międzywojenny
Przedwojenne czasy to własna Kasa Chorych, a także różnorodność wszelkiej działalności rzemieślniczej oraz przemysł, a ten ostatni reprezentowany szczególnie przez fabrykę zapałek zatrudniającą 300 osób, jak również fabrykę gwoździ i wyrobów drucianych oraz fabrykę mydła. Pracują także liczne młyny motorowe i cegielnie.
Miasto czerpało dochody z własnych przedsiębiorstw i eksploatacji sieci elektrycznej, rzeźni, targowiska, jak również prowadziło betoniarnię i własną łaźnię miejską - czynną dwa razy w tygodniu. Ponadto szczyciło się pięknym stadionem sportowym na 600 widzów, noszącym imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. Stadion ten był w użytkowaniu klubu sportowego "Błonianka", działającego po dziś dzień. Klub sportowy KS "Błonianka" należy do grona najstarszych klubów piłki nożnej w Polsce.
Na terenie miasta znajdują się dwa duże majątki: "Wójtowizna" (z siedzibą przy ul Narutowicza) o powierzchni ok. 130 ha i "Starostwo" (z siedzibą przy ul. Okrzei - dzisiejszy dworek "Poniatówka") o powierzchni ok. 150 ha.
Ponadto było w Błoniu ok. 200 mniejszych gospodarstw.
W Błoniu miały swą siedzibę dwie gminy wiejskie: Pass i Radzików, co sprawiło, że miasto stało się ośrodkiem administracyjnym i gospodarczym terenów okalających.
Od 1900 do 1952 roku istniał powiat błoński.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej w Błoniu zginęło ok. 2,5 tysiąca osób. W 1939 roku utworzono obóz przejściowy dla jeńców polskich, następnie obóz pracy.
W okolicach ziemi błońskiej działały oddziały Armii Krajowej: obwód "Bażant", ośrodek "Bagno:, jak również inne ugrupowania wojskowe. Przeczytaj też: Historia Narodowych Sił Zbrojnych na terenie Błonia w latach 1939-45 spisana przez Władysława Tylla
Czasy powojenne
Po II wojnie światowej fabryka zapałek przekształciła się najpierw w fabrykę zegarków, a następnie w nowoczesny zakład mechaniki precyzyjnej i elektroniki, produkujący urządzenia peryferyjne, a zatrudniający ponad 2 tysiące osób.
W latach 80-tych zakład ten stał się kolebką NSZZ "Solidarność" zaś Błonie znaczącym ośrodkiem tego ruchu na Mazowszu. Tak miejska "Solidarność", jak i "Solidarność" rolników indywidualnych wyróżniały się aktywnością w "stanie wojennym", aż po klęskę komunizmu w roku 1989.
To właśnie działacze Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" przygotowali w 1989 roku wybory do Sejmu i Senatu, a w rok później I demokratyczne wybory samorządowe.
Przewodnik Ścieżka historyczna po Błoniu autorstwa Romana Nowoszewskiego dostępny w zasobach Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej:
